Najmłodsza ofiara Poznańskiego Czerwca ’56
Mamy nadzieję, że każdy choć raz usłyszał historię o Romku Strzałkowskim. Jeśli się jednak mylimy, to już przedstawiamy – Romek Strzałkowski był najmłodszą ofiarą śmiertelną stłumionego okrutnie buntu robotników z 28 czerwca 1956 r. Gdy zginął, miał zaledwie 13 lat. Do dziś nikt nie poniósł konsekwencji za jego niewinną śmierć, nikt nie został osądzony i skazany. Tym bardziej bolesna strata musiała to być dla rodziny chłopca.
Jego tragiczna śmierć jest symbolem ducha ówczesnego społeczeństwa, które pokazało realny sprzeciw władzy komunistycznej. Za ten akt odwagi wielu ludzi poniosło najwyższą cenę – swoje życie. Ta śmierć jest również odzwierciedleniem wychowania jakie Romek odebrał w domu rodzinnym, co przełożyło się na jego postawę podczas strajku.
- Gdzie Romek chodził do szkoły?
Romek był uczniem VII klasy Szkoły Podstawowej nr 40 w Poznaniu. Wcześniej uczył się w Szkole Muzycznej, jednak został z niej wydalony za złe sprawowanie. W chwili śmierci proces jego powrotu do Szkoły Muzycznej był w trakcie realizacji.
- Jak zginął?
Okoliczności śmierci chłopca są do końca niewyjaśnione, ponieważ świadkowie zeznawali podając różne wersje wydarzeń. Jedna z nich mówi, że Romek padł od strzału ubeka gdy przejął flagę Polski od rannej tramwajarki. Druga mówi, że zginął trzymając transparent podczas marszu, a jeszcze inna, że zginął w dyspozytorni UB podczas szarpaniny. Kobieta, która znalazła jego ciało, funkcjonariuszka UB Teofila Kowal była przesłuchiwana w sprawie śmierci chłopca, kilkukrotnie zmieniając zeznania. Późniejsze ekspertyzy medyczne wykazały, że kłamała, natomiast nie udowodniono jej żadnej winy, a postępowanie umorzono. Rodzice Romka próbowali odwoływać się do prokuratury i nawet interweniować u Władysława Gomułki, jednak bez skutku. Poznański IPN nadal prowadzi śledztwo w tej sprawie.
- Miejsca pamięci
W Poznaniu na Jeżycach, znajduje się ulica imienia Romka Strzałkowskiego, a na rogu tej ulicy i ulicy Dąbrowskiego mieści się tablica upamiętniająca jego śmierć podczas „Czarnego Czwartku”. Drugą tablicę poświęconą Romkowi możemy znaleźć na warszawskich Powązkach, na kościele św. Karola Boromeusza. Przy ulicy Młyńskiej mieści się również pomnik Dzieci 1956 roku, który dedykowany jest m. in. Romkowi. Pomnik Romka Strzałkowskiego znajduje się na cmentarzu junikowskim.
- Ostatnia koszula
Początkowo matka chłopca oddała koją księżom marianom do kościoła w Fawley Court pod Londynem, zapewne w obawie, że służby bezpieczeństwa będą chciały tę koszulę zniszczyć. Koszula, w której zginął Romek, ze śladem po kuli po lewej stronie klatki piersiowej i plamami krwi obecnie znajduje się w Muzeum im. Ks. Józefa Jarzębowskiego w bazylice w Licheniu. Czasem wypożyczana jest do Muzeum Powstania Poznańskiego – Czerwiec 1956. Początkowo matka chłopca oddała ją księżom marianom do kościoła w Fawley Court pod Londynem, zapewne w obawie, że służby bezpieczeństwa będą chciały tę koszulę zniszczyć.
- Represje
Po śmierci syna rodzice chłopca doświadczali inwigilacji i nękania ze strony SB. Byli śledzeni, fotografowani, obserwowano ich każdy ruch. Matkę Romka próbowano porwać do samochodu służb, a do jego ojca strzelano, gdy odwiedzał grób zabitego syna.
Autorka wpisu,
Agata Spławska
