Od kilku lat, gdy ktoś zwiedza Stary Rynek z pewnością zainteresuje się górującym nad rynkiem zamkiem. Gdy komuś przyjdzie okazja oprowadzać po Poznaniu to zapytajcie szanownych gości: ,,Jak myślicie z którego wieku jest ten zamek?”. Na 99% szanowni goście odpowiedzą którymś wiekiem ze średniowiecza. By zamieszać przypomnijcie, że lewobrzeżny Poznań został ulokowany w 1253 roku. Wszyscy co mieszkają w mieście ponad 10 lat wiedzą, że zamek jest nowy bo ukończono budowę dopiero w 2013 roku. Ale jak to było z tym zamkiem?
Podczas swojej 734 letniej historii zamek był wielokrotnie przebudowywany, niszczony aż w końcu zrekonstruowany i choć przez niektórych jest nazywany żartobliwie ,,zamkiem gargamela” to niewątpliwie wpisał się on w krajobraz miasta. Budowa pierwszego zamku trwała 15 lat i zakończyła się w 1288. Książe Przemysł II musiał być niezwykle dumny ponieważ w lewobrzeżnym nowoczesnym Poznaniu wybudował on największą świecką budowlą wtedy w Polsce. Nie mamy, żadnych rycin z tamtych czasów, ale na podstawie wykopalisk, murów wiemy, że miał on wieże o wymiarach 11×11 metrów, a w samym palatium – miejsce zamieszkania księcia miał salę o wielkości 700 metrów kwadratowych, której nie powstydziłby się nawet sam cesarz. Według niektórych dokumentów budowa trwała długo po tragicznej śmierci Króla Przemysła II i zakończona została za czasów Kazimierza Wielkiego. Niezależnie od dokładności co do roku Poznań mógł się szczycić posiadaniem największego świeckiego budynku. Z czasów Kazimierza Wielkiego mamy wymiary tej budowli, czyli obok wspomnianej wieży ukończono gmach o wymiarach 63 x 17,5 metrów a jego wysokość miała co najmniej 9 metrów.
Można by zapytać dlaczego z takim rozmachem książe Przemysł zaczął budowę takiego zameku, który był zarówno fortecą umieszczoną na najwyższym wzgórzu ówczesnego Poznania. Otóż Przemysł chciał pokazać potęgę władcy, który ze skutkiem pozytywnym starał się o koronę królewską.
Zamek po raz pierwszy został zdobyty szturmem dopiero w 1716 roku podczas III wojny północnej. Wcześniej został zniszczony podczas pożaru miasta w 1536 roku oraz podczas potopu szwedzkiego. Zrujnowany zamek został odbudowany częściowo w 1721 roku, ale jego stan był na tyle słaby, że w 1783 roku wzniesiono na fundamentach części zamku budynek archiwum. Po zniszczeniach II Wojny Światowej odbudowano tylko budynek archiwum. W 2013 roku ukończono 3-letnią rekonstrukcje zamku, która była skutkiem zawiązanego w 2002 roku komitetu odbudowy zamku.
Autor: Filip Łuczak
